امنيت و نظم چيست؟ (بخش دوم)

© AP Photo / Rahmat GulАфганский полицейский смотрит в бинокль во время поисковой операции в провинции Нангархар, Афганистан
Афганский полицейский смотрит в бинокль во время поисковой операции в провинции Нангархар, Афганистан - اسپوتنیک افغانستان
عضو شوید
در قسمت پيشين گفته شد كه امنيت يك نيازغريزى است. با تجمع بشر وزندگى اجتماعى، شكل نخستينِ امنيت نمايان مى شود و به دنبال امنيت، هنجارهاى كه صورت تكرارى مى يابد را نظم ناميده اند.

امنيت يك مفهومى است، كه حيات و زندگى به آن وابسته است  ومفهومى مطلق است وغيروابسته و بر پايه روابطى خاص نمايان مى شود. بشر به دنبال  كشف روابط و قوانينى است كه بتواند امنيت را درتمام شئون  زندگى فردى و اجتماعى برقرار سازد  مانند  امنيت جانى، امنيت مالى، امنيت اجتماعى، امنيت غذايى، امنيت بهداشتى، امنيت روانی.

  نظم يك مفهوم ذهنى است و بر پايه قرارداد اجتماعى  شكل مى گيرد و برگرفته و وابسته به  تكرار يك مدل رفتارى است (مفهوم نظم از تكرار پديده ها به ذهن متبادر مى شود) كه نتيجه آن از پيش معلوم است و  برهم زدن  اين مدل رفتارى (كه مى توان برهم زدن نظم هم ناميد)  نتايجِ  پيش بينى شده ومنفعت و سود حاصل از تكرار پديده را، از دسترس  خارج مى كند.

رفتارهاى ضد امنيتى يك  نتيجه و اثر مشخص دارد كه ضد همبستگى اجتماعى است و رفتارهاى تفرقه افكنانه، مصداق كامل يك عمل ضد امنيتى است مانند اختلافات ايديولوژيك  و مذهبى. تفكرات مذهبى و ايديولوژيك  كاملاً موضوعات ذهنى و انتزاعى و غيرمادى هستند. اما اختلافات مرزى ، اختلافات بازرگانى و تجارى  اختلافاتى هستند  كه مصاديق مادى دارند و به شهادت تاريخ  اين قسم اختلافات منشاء جنگهاى خونين وطولانى نشده است چون جنگ بالاترين هزينه ها را دارد وبراى كسب منفعت راه معقولى نيست.  جنگ اول و دوم  جهانى نبرد و پيروزى بر فاشيست  اعلام  گرديده است، فاشيست تفكرى بود كه در جامعه گسترده شد و جامعه را به سمت جنگ كشاند و امروز به نام پيروزى بر فاشيسم يادبود جنگ جهانى دوم را جشن مى گيرند، نه به نام پيروزى بر ملت آلمان، چون امروز انديشه فاشيست بر مردم آلمان سيطره ندارد.سرچشمه جنگ موضوعات  انتزاعى و خارج از محيط واقعى زندگى  است و بنا براين تهديدات امنيتى ريشه در تفكرات  وانديشه ها دارد.

افغان سرتيري - اسپوتنیک افغانستان
امنيت و نظم چيست؟

اگر تفكر وانديشه ى  قدرت جامعه سازى داشته باشد و بتواند  بين جوامع همكارى و تبادل را فراهم آورد، زاينده ى زندگى وحيات بخش است. به اين  دليل  بر پايى  تجمعات، لازمه ى جوامع انسانى است  وقوانين اساسى كشورها ى متمدن، حق برگزارى آزاد  تجمعات را به رسميت شناخته است و  هركس از برگزارى تجمعات آرام  وبدون خشونت جلوگيرى كند، كارى ضدامنيتى انجام داده است. چون هرتفكرى كه انسانها را در كنارهم جمع  و آشكارا اعلام موجوديت كند و خواهان همكارى با ديگر نهادهاى اجتماعى باشد  يك تفكر جامعه ساز وبرقرار كننده امنيت  است. هرگونه انديشه و تفكرى كه قدرت جامعه سازى نداشته باشد و امكان همكارى با ديگر جوامع را فراهم نكند و  با پنهان كارى، وتبانى  بخواهد بر مردم سلطه يابد، تفكر و انديشه ى است كه زمينه ساز ناامنى و شروع كننده  جنگ  است. القاعده ،طالبان و داعش جامعه ساز نيستند، تنها  در پى تسلط بر جوامع ديگر هستند اگر ولايت و شهرى دراشغال طالبان باشد براى طولانى مدت توان اداره  وتوسعه شهر را ندارند.

فرآيند و روند  توليد امنيت از مراكز علمى،  فرهنگى و آموزشى آغاز مى شود. اگر  تفكرى اجتماع ساز  پديد آيد، وظيفه ى سازمان هاى امنيتى و استخباراتى (اطلاعاتى) است  كه چگونگى شكل گيری، روند دگرگونى،  گسترش و پيوند اشخاص همفكر و چگونگى سازماندهى  اشخاص همفكر را پيگيرى تا بتوانند   پيش بينى كنند  كه اين تفكر جامعه ساز چه رفتارها و هنجارهاى اجتماعى را به وجود خواهد آورد. اين روند را امنيت نرم افزارى مى نامند كه بيشتر عملكرد سازمان هاى امنيتى بر پايه روشهاى نرم افزارى است. هرگاه به دليل  كم توانى يا ناتواناى مراكز علمى  وفرهنگى   و آموزشى، دولت ونهادهاى امنيتى در إيجاد  امنيت نرم افزارى كم توان يا ناتوان باشند،  رويكرد سازمانهاى امنيتى  به سوى  امنيت سخت افزارى است و ديده مى شود كه با كاربرد  نيروهاى نظامى و به زور سلاح مى خواهند امنيت  را برقرار كنند. كه آسيب شناسى برقرارى امنيت با اتكا به روشهاى  سخت افزارى فرصتى جداگانه مى خواهد.

واژه امنيت ملى  در همين راستا قابل تعريف است پنج  شاخصه، اقتدارات ملى هر جامعه را نشان مى دهد. اقتدار فرهنگى، اقتدار علمى و آموزشى، اقتدار سياسى، اقتدار اقتصادى، اقتدار نظامى. هر گونه اقدامى كه عليه اقتدارات پنجگانه باشد رفتار ضد امنيتى شناخته مى شود.

مثلاً:  عنصر مذهب و فرهنگ هاى قومى جز از عناصر فرهنگى ملى است كه هم زيستى صلح آميز همه اقوام افغانستان را تامين مى كرد.  وقتى مذهب و قوميت به عنوان وسيله كسب قدرت بكار برده مى شود، اقتدار فرهنگى خدشه دار مى گردد. دستگاه هاى امنيتى بايد قدرت پيش بينى رويدادها را داشته باشد تا از  پديد آمدن  چنين رخدادهاى  جلوگيرى كنند  كه امروز تبديل به فاجعه نگردد. در اين ميان ارتباط  وهمكارى رسانه ها ى جمعى با نهادهاى امنيتى واستخباراتى ضرورى است كه هر پديده ضد امنيتى كه عليه اقتدارات پنجگانه ملى  است  را، به آگاهى عموم مردم برساند.

در بخش بعدى  پيوند نهادهاى امنيتى  استخباراتى (اطلاعاتى) با  دستگاههاى انتظامى و پوليس بررسى خواهد شد.    

نويسنده: حميد تبرزن

نوار خبری
0
برای شرکت در گفتگو
ورود به سیستمیا ثبت نام کنید
loader
بحث و گفتگو
Заголовок открываемого материала